In 2020 werd in de provincie Utrecht het ‘U-link’ concept geïntroduceerd. Dit is een netwerk van verschillende buslijnen die met luxere bussen frequent rijden (minimaal 4x per uur), en dit grotendeels op eigen busbanen doen. Samen met de sneltram en de sprinters vormen deze de ruggengraad voor het openbaar vervoer in en om de stad.
Door verschillende bestaande buslijnen samen te voegen kan er op bepaalde corridors met een hogere frequentie gereden worden. Een voorbeeld hiervan zijn de buslijnen 50, 51, 251, 71 en 271 die zijn samengevoegd tot U-Link 50. Het idee hierbij is dat door minder buslijnen parallel aan elkaar te laten rijden er een betrouwbaardere dienstregeling gereden kan worden waarbij bussen gelijk verdeeld over het uur rijden, in plaats van een onregelmatige dienstregeling op één corridor.
(Netwerkperspectief 2025-2035 van de Provincie Utrecht, 2019)
Het nadeel van deze samenvoeging is wel dat er in sommige gevallen overgestapt moet worden, en er was daarom ook kritiek op het plan. De angst was dat dit een bezuiningsmaatregel was – er werden immers lijnen geschrapt. Bovendien worden een aantal bushaltes waar U-link langs rijdt overgeslagen om reistijd te besparen. Desondanks werd het plan toch geïntroduceerd. In totaal zijn er 6 U-link lijnen gekomen, bestaande uit de lijnen 28, 34, 41, 50, 73 en 77. Hierbij is ervoor gekozen om elke lijn een eigen kleur te geven. Bij het voorstel van het vervoersplan werden de volgende kleuren gebruikt:
- 28: Groen
- 34: Paars
- 41: Donkerblauw
- 50: Lichtblauw
- 73: Roze
- 77: Rood
(Vervoerplan van U-OV, 2020)
Lezers die bekend zijn met het netwerk weten dat dit niet de definitieve kleuren en kaart zijn die gebruikt worden. 3 lijnen hebben een andere kleur gekregen (77 lichtblauw, 50 rood en 41 turquoise), en de kaart heeft ook een make-over gehad: de lijnen zijn dikker en de stad Utrecht is gekrompen, waardoor lijnen dichter bij elkaar staan. Waarschijnlijk is hiervoor gekozen om alle tussengelegen dorpen op de kaart te kunnen labelen, maar dit zorgt er wel voor dat binnen Utrecht lastiger te zien is hoe het lijnverloop is en welke gebieden van de stad aangedaan worden. Waar voor alle eindhaltes met het lijnnummer wordt aangegeven welke lijn hier stopt, gebeurt dit niet voor lijnen 41, 50, 60 & 61 die op Utrecht CS eindigen. Ook de spoorlijnen zijn uit de kaart gehaald.
(U-link.nl, 2022)
Ik ben geen fan van dit tweede design. De kaart voelt vol en onoverzichtelijk, en belangrijke informatie zoals de spoorwegen en overstappunten worden niet weergegeven. Ook zijn de lijnen 50 en 73 tussen Utrecht CS en Jordanlaan moeilijk van elkaar te onderscheiden vanwege het aangepaste kleurenschema. Voor mensen met een visuele beperking zoals kleurenblindheid zijn deze nog lastiger om uit elkaar te houden. In mijn ogen faalt de kaart dan ook in haar design.
Daarom besloot ik in 2020 om mijn eigen alternatieve U-link kaart te ontwerpen. Hierbij is de geografische vorm minder belangrijk, zoals ook gebruikelijk is voor metrokaarten. Lijnen volgen een 45° schema, wat voor meer orde in het netwerk zorgt. Het centrum van de kaart (de stad Utrecht) neemt een groter gedeelte van de kaart in. Dit voorkomt dat de kaart vol voelt zoals de officiële kaart dat heeft. Tussengelegen dorpen zijn niet meer zichtbaar, omdat ze voor het netwerk als geheel minder belangrijk zijn. Verder zijn de spoorlijnen weer toegevoegd. En door lijnkleuren iets aan te passen en een lichtgrijze achtergrondkleur toe te voegen zijn lijnen beter van elkaar te onderscheiden.
Toch had de kaart ook een aantal fouten. Zo stopt lijn 34 ook bij Zeist-Handelscentrum, en met de nieuwe dienstregeling rijdt lijn 73 niet meer in Soesterberg en de doorkoppeling van de sneltram zorgt ervoor dat de tramnummers van 60 en 61 veranderen naar 20 en 21. Ook ontwerptechnisch voelt de kaart nog niet helemaal netjes. De aansluiting van lijn 73 bij station Leidsche Rijn is niet in orde, en lijn 34 stopt niet bij P+R Science park, zoals de kaart impliceert. Ook zijn sommige treinstations in de regio niet weergegeven. In 2022 heb ik de kaart geüpdatet om deze foutjes eruit te halen. Hier ziet de kaart er al een stuk beter uit.
In het najaar van 2021 werd het OV-netwerkperspectief 2025-2035 door de provincie Utrecht gepresenteerd. Hierin schrijft de provincie dat in de toekomst lijn 3 en mogelijk lijnen 29 en 48 worden toegevoegd aan het U-link concept. Tegelijkertijd worden lijnen 41 en 50 omgetoverd tot U-liners, wat meer voor de langere afstand wordt ontworpen. Deze aankondiging inspireerde mij om dit toekomstscenario in een nieuwe kaart in te tekenen. Al snel merkte ik dat mijn eigen kaart hier geen ruimte voor liet. Ondanks dat de kaart in het midden al minder vol is dan de officiële kaart, gingen deze aanpassingen niet meer werken. Daarom besloot ik een nieuw ontwerp te maken.
De nieuwe kaart maakt gebruik van een grid, zodat de afstanden visueel gezien gelijk blijven. Voor de nieuwe lijnen heb ik een eigen kleurenschema moeten kiezen. Omdat lijn 3 op de nieuw-aan te leggen busbaan op de Europalaan de lijn deelt met lijn 77, heb ik gekozen voor een donkerdere kleur blauw. Omdat lijn 29 hetzelfde traject rijdt als lijn 28 tussen station Vleuten en busstation de Meern-Oost, en tussen Rijnsweerd-Noord en WKZ, heb ik gekozen voor een lichtere tint groen. En lijn 48 is net als lijn 34 een tangentiele lijn, waardoor ik deze een andere tint paars heb gegeven. Dit kleurenschema heeft als voordeel dat algemene richtingen dezelfde tint kleur krijgen. Oost-west lijnen zijn groen, noord-zuid lijnen blauw en tangenten paars. Om deze reden heb ik lijn 73 een donkergroene kleur gegeven in plaats van het huidige roze. Om de leesbaarheid te vergroten heb ik een licht-bruine achtergrondkleur gebruikt. Dit zorgt voor meer contrast.
OV-Netwerkperspectief 2025-2035 (2022)
Deze aanpassingen zorgden ervoor dat ik ook de 2022 versie van de kaart verder wilde aanpassen, volgens het schema van de kaart van de toekomst. Als basiskaart is de kaart van de toekomst dan ook genomen, en zijn lijnen 3, 29 en 48 verwijderd ten gunste van lijnen 41 en 50, en is de lijnkleur van 73 hersteld naar roze.
Ikzelf ben over het algemeen een tevreden gebruiker van het U-link netwerk. De hogere frequenties zorgen ervoor dat een reis plannen minder belangrijk is, want de bussen rijden immers vaak genoeg. De uitbreiding vind ik dan ook een goede stap voorwaarts. Maar als cartofiel vind ik het toch jammer dat de officiële kaart teleur stelt. Hopelijk kunnen deze problemen in de toekomst weggehaald worden.
Geef een reactie